سال هاست که البرز نشینان از رودخانه زیبای کرج بهرمند می شوند و بسیاری از کشاورزان استان های البرز و تهران هم وابستگی جدایی ناپذیری نسبت به این رود خروشان داشته و دارند؛ اغراق نیست بگوییم که اگر سد امیر کبیر  نبود پایتخت دچار بزرگترین بحران عصر حاضر خود می شد؛ بله بحران نبود آب سد کرج و عدم وجود رودخانه کرج بیش از نیمی از مردم کشور را دچار بحران بی آبی می کرد.

متاسفانه در طی چند دهه اخیر بی تدبیری و رها سازی رودخانه کرج باعث شده تا  اکوسیستم این رودخانه و به طبع آن جاده زیبای چالوس در شرایط بدی قرار گیرد و محیط زیست جانداران متعدد این ناحیه دچار مخاطره گردد؛ شاید باور این موضوع سخت باشد اما نادیده گرفتن محیط زیست توسط مردم و مسولان طی این چند دهه باعث مرگ تدریجی چهارمین جاده زیبای خاورمیانه شده  و این مسئله نشان از بی فرهنگی و سوء مدیریت دارد و این شیوه اشتباه همچنان ادامه دارد.

رودخانه کرج یکی از پرآب‌ترین رودخانه‌های دامنه جنوبی البرز است که در حدّفاصل بیلقان تا دیزین واقع شده است. این رودخانه که ۷۵ کیلومتر طول دارد، از کوه کلون بستک در ارتفاعات خرسنگ سرچشمه می‌گیرد و در تمام طول مسیر خود از شیب تند دره‌ها و صخره‌ها عبور می‌کند و در نهایت به دریاچه نمک واقع در نزدیکی شهر قم می‌ریزد؛ رودخانه کرج از ۸ تا ۱۵ متر عرض و ۱ الی ۲ متر عمق دارد. دبی متوسط آب این رودخانه ۱۷ مترمکعب در ثانیه است که این مقدار در تابستان و پاییز کمتر و در زمستان و اوایل بهار بیشتر می‌شود.

رودخانه کرج از سال ۱۳۴۶ در ردیف رودخانه‌های تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست قرار گرفته است. این رودخانه حفاظت‌شده، تأمین‌کننده بخشی از آب شرب تهران، کرج و آب کشاورزی مناطق هم‌جوار است و در گذشته تمامی باغ‌های شهر کرج و منطقه ییلاقی سرحدآباد و شهریار و ساوجبلاغ را آبیاری می‌نمود ولی در چند سال اخیر به دلیل رشد بی‌رویه مصرف آب در کلانشهر تهران، بخش عمده آب این رودخانه برای مصرف آشامیدنی به تهران منتقل می‌شود در نتیجه سهم آب باغ‌های استان البرز از این رودخانه بسیار کاهش یافته است؛ و با توجه به ساختار بستر و مشخصه‌های هیدرولوژیکی و برخورداری از پتانسیل‌های بالقوه زیستی مثل قدرت خود پالایی و اکسیژن سرشار، توانسته اکوسیستمی درخور زیست انواع پرندگان آبزی، کنار آبزی و آبزیانی که در نوع خود کم‌نظیر هستند، باشد.

متاسفانه گزارش‌هایی در خصوص آلوده شدن آب رودخانه کرج با مواد نفتی و فاضلاب وجود دارد و هر روز اخبار ناراحت کننده ایی از آلودگی بیشتر رودخانه به گوش می رسد ، اخباری که دوستداران محیط زیست را نگران می‌کند به شائبه ها در خصوص پایین آمدن کیفیت آب شرب این رودخانه دامن می‌زند؛ به تازگی خبری مبنی بر پاکسازی حاشیه رودخانه کرج منتشر شد که توسط شهرداری منطقه ۱۰ انجام شد و با پاک‌سازی ۱.۵ کیلومتر از حاشیه رودخانه کرج ۱۲ کامیون زباله از حاشیه این رودخانه جمع‌آوری گردید.

ناگفته نماند که طی سال های گذشته دوستداران و مدافعین محیط زیست درجمع آوری انواع آلاینده و زباله های متعدد و متنوع رودخانه کرج سهم بسزایی را ایفا کرده اند وبا جان و دل برای حفاظت از این رودخانه تلاش کرده اند، اما تلاش فردی و گروه های کوچک محیط زیستی توان کافی برای محاظت از این سرمایه ملی را ندارد و اگر مسولین کشوری  توجه ویژه ایی به این رودخانه نداشته باشند این مرگ تدریجی ادامه خواهد داشت و نسل های آینده از این رودخانه و جاده زیبای چالوس بهرمند نخواهند شد.

این گزارش ادامه دارد…

علیرضا نصیرمنش- روزنامه نگار